Akademik Çalışmalarda Kaynak Gösterme ve Atıf

Akademik çalışmalarda kaynak gösterme ve atıf, yazarların çalışmalarında yaralandıkları kaynak eserlerin refere edilmesi anlamına gelmektedir. Akademik çalışmanızda yararlandığınız kaynaklara yer vererek aslında bazı önermelerde bulunmaktasınız. Bir kaynağa atıf, konuyu başlatan ilk yazarın siz olmadığınızı göstermeye yardımcı olur. Dahası, yazarların yeni bir fikir oluşturmak için başkalarının fikirlerinden faydalandıklarını göstermelerini sağlar. Böylece, okuyucular çalışmanızda vurguladığınız belirli bir husus hakkında daha fazla kanaat elde edebilmek için bu referansları izleyerek kaynağın orijinaline ulaşma şansı elde ederler. Ayrıca, metin içi kaynakçalar vererek okuyucuların makalenizde yer verdiğiniz bilgilerin ne kadar eski olabileceğini görmelerini de sağlar. Öte yandan, akademik referanslar, argümanlarınızı doğrulamanıza ve güçlendirmenize yardımcı olur.

Bir akademik çalışmada başka eserlerden elde ettiğiniz bazı gerçekleri ve fikirleri kullandığınızda, bu kaynaklara mutlaka atıfta bulunmanız gerekmektedir. Orijinal metinde geçen ifadeleri tamamen değiştirerek kendi çalışmanızda kullansanız bile yine de atıf yapmanız gerektiğini unutmayın. Bu kuralın tek istisnası, bilgilerin ortak bilgi olarak kabul edildiği ve kamuya mal edildiği durumlardır. Eğer bir kaynakla ilgili atıf yapıp yapmama noktasında kararsızsanız en garanti yöntemin her halükârda atıf yapmak olduğunu unutmayın.

Akademik Çalışmalarda Kaynak Göstermezseniz İntihal Yaptırımına Maruz Kalırsınız

İntihal, başkalarına ait metin veya düşüncelerin kaynak göstermeksizin ve bu kaynaklara uygun bir şekilde atıfta bulunmaksızın ya da yanlış referans göstermek suretiyle kopyalanması ve bunların sanki size aitmiş gibi gösterilmesidir. Telif hakkı ihlali, fikir ve eser hırsızlığı, akademik hırsızlık ya da emek hırsızlığı gibi farklı ifadelerle anılsa da yaygın şekilde intihal olarak bilinmektedir. Hemen belirtelim ki, kaynak göstermeden kopyalamış olduğunuz fikir ve metinleri farklı cümlelerle ifade etmeniz (paraphrasing), eylemi intihal olmaktan çıkarmaz. Çalışmanızda yararlanmış olduğunuz ve başkasına ait düşüncelere uygun bir şekilde atıf yapmamanız, intihal riskini doğurur ve ciddi yaptırımlarla karşılaşmanıza yol açar.

Cambridge Üniversitesi'ne göre, kaynak belirtmeden başka bir kişinin çalışmasını harfi harfine alıntılamak, uygun atıf yapmadan başkalarının fikirlerini kullanmak, İnternet’ten olduğu gibi kopyala-yapıştır yapmak ve orijinal kaynağa atıf yapılmaksızın bazı sözcükleri ya da sözcüklerin sırasını değiştirerek başkalarının çalışmalarını değiştirmek suretiyle kullanmak (paraphrasing) intihaline yaygın örnekleridir. Ayrıca, makale, yüksek lisans ya da doktora tezi ya da üniversite ödevi gibi akademik eserlerin farklı kurum, kuruluşlar ya da kişilerden satın alınması da intihal olarak kabul edilmektedir.

Bu nedenle, intihalin bir sahtekarlık eylemi olduğunu söylemek abartı olmaz çünkü hem başkasının fikirlerini çalarak hırsızlık suçunu irtikap etmiş ve daha sonra da bu konuda dürüst bir tutum sergilemediğiniz için etik dışı davranmış olmaktasınız. Özetle intihal, bir dolandırıcılık ve hırsızlık eylemidir ve akademik yaşamınızı sonlandırabilecek yaptırımlara yol açabilecek boyutta ciddi bir suçtur. Bu nedenle akademik çalışmalarınızı yaparken bu hususta azami dikkat göstermeniz, sizi olası yaptırımlara karşı koruyacak etkili bir yoldur. İntihal ile ilgili detaylı bilgi için aşağıdaki makaleleri inceleyebilirsiniz:

• Akademik Çalışmalarda İntihal Nedir ve İntihal Türleri Nelerdir?

• 6 Pratik İpucu: Akademik Çalışmalarda İntihal Nasıl Önlenir?

• İntihalden Kaçınmanın 5 Pratik Yolu

Akademik Çalışmalarda Referans Gösterme ve Atıf Yöntemleri

Akademik çalışmalarda referans göstermede iki temel enstrüman bulunmaktadır: metin içi kaynak gösterme ve referans listesi. Metin içi alıntılar, okuyucunun ilgili kaynağı referans listesinde kolayca bulmasını amaçlamaktadır ve genellikle yazarın soyadı ile yayın yılını içermektedir. Doğrudan atıflarda ise ayrıca sayfa numarasının da verilmesi gerekmektedir.

Referans listesi ise, çalışmanızda kullanılan ve atıfta bulunulan kaynaklara ait tüm yayın bilgilerinin listesini içermektedir. Referans listesinin temel amacı, okuyuculara bu kaynakları bulmak için ihtiyaç duydukları tüm bilgileri sunmaktır.

Akademik Referans Stilleri

Çoğu araştırmacı ilk başta referans ve atıf sistemlerini oldukça yıldırıcı ve stresli bulsa da aslında fazla endişelenecek bir durum yoktur. Öğrenmek biraz zaman ve sabır gerektirse de temel kurallar kavrandıktan sonra sanıldığı kadar stresli bir konu olmadığı görülecektir. Akademik referans, resmi bir formatı gerektirmektedir. Yazarlar, alıntıları ve referansları biçimlendirirken önceden belirlenmiş yayın kuralları ve standartlarını takip etmek zorundadır. Dergiler, üniversiteler ya da yayın kuruluşları farklı yayın stilleri benimsemektedir.

Akademik disipline bağlı olarak benimsenen pek çok farklı atıf sistemi bulunmaktadır. Bunlardan en yaygın olan alıntı stilleri, Amerikan Psikoloji Derneği tarafından kullanılan APA sistemi,  MLA, Harvard ve Chicago/Turabian referans atıf sistemleridir. APA alıntı stili ağırlıklı olarak eğitim, psikoloji ve sosyal bilimler alanında tercih edilmektedir, MLA tarzı beşerî bilimler tarafından, Chicago/Turabian tarzı ise genellikle iş, tarih ve güzel sanatlar gibi alanlarca benimsenen bir atıf sistemidir. Kendi alanınızda hangi stilin kullanılması gerektiğini öğrenmek için yayın kılavuzunuza başvurmanız gerekmektedir. Bu yazımızda APA, Chicago ve MLA stillerinin genel kurallarını örnekleriyle birlikte ele almaya çalışacağız.

APA Yayın Stili

APA stili, Amerikan Psikoloji Derneği’nin resmi atıf sistemidir ve genellikle psikoloji, eğitim ve sosyal bilimler alanında tercih edilmektedir. APA sistemi, ilk kez 1929'da Psychological Bulletin'de yayınlanan ve temel yönergeleri düzenleyen bir makalede ortaya çıkmıştır. Bu yönergeler, zamanla APA Yayın Kılavuzu'na dönüşmüş ve periyodik aralıklarla güncellenmeye başlamıştır. Sistemin son versiyonu ise 2019 yılında APA 7. Sürüm adıyla yayınlanmıştır.

APA stili, bir makalenin açık ve tutarlı bir şekilde sunulmasını amaçlayan kurallar manzumesinden oluşmaktadır ve başlıkların ve alt başlıkların biçimlendirilmesi, akademik ton, noktalama işaretleri ve kısaltmaların kullanımı, sayıların ve istatistiklerin sunumu, tablo ve şekillerin biçimlendirmesi, referansların alıntılanması ve yazılı malzemenin parçası olan diğer birçok öğenin standart bir şekilde kullanımı ve sunumunu içermektedir. APA stilinde temel olarak iki bölüm bulunmaktadır. Bunlar metin içi kaynak gösterme (in-text citation) ve referans listesidir (reference list entry).

APA Metin İçi Kaynak Gösterme Nasıl Yapılır?

Yaygın olarak parantez içi atıf olarak da bilinen metin içi kaynak gösterme, atıf yapılan cümlede yazar(lar)a ve yayın yılına ait bilgilerin parantez içinde verilmesi şeklinde yapılan bir atıf sistemidir. Bu tür alıntılar, başka bir eserden yapılan doğrudan bir alıntı (ki bu durumlarda mutlaka sayfa numarasının da eklenmesi gerekmektedir) veya yararlanılan kaynaktaki ifadelere atıf şeklinde yapılmaktadır.

Örnek:

• (Williams, 2012)

• (Williams & Robinson, 2012).

İlgili alıntının doğrudan yapılması durumunda, gerekli sayfa numarasının da eklenmesi gerektiğini unutmayın.

Örnek:

• (Williams, 2012, s.26).

APA Referans Listesi

APA stili referans listesi, metin içerisinde yer verilen kaynaklara ilişkin tüm detaylı bilgileri APA formatının gerektirdiği şekilde içeren ve yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralayan bir kaynakça listesidir. Böylece okuyucu, kaynakça listesinde yer alan yayın bilgilerini kullanarak ilgili esere rahatlıkla ulaşma imkânı elde edecektir.

APA stiline göre bir referans listesi, yukarıda belirtildiği gibi her yayının ilk yazarının soyadına göre alfabetik olarak sıralanmalıdır. Yazar adının bulunmadığı referanslarda ise, eser başlığının ilk önemli kelimesi baz alınarak alfabetik olarak sıralanmalıdır. Aşağıda APA formatına uygun verilmiş bir metin içi kaynak ve bu kaynağın APA tarzı bir referans listesinde ne şekilde listelendiğine ilişkin örnekleri bulabilirsiniz:

APA metin içi kaynak gösterme:

• (Williams, 2012)

• (Williams, 2012, p. 26)

• Williams (2012) stated that "..." (p. 26).

Kaynağın APA referans listesinde gösterim biçimi:

• Williams, M. J. (2012). The scientist's handbook for academic studies. ABC Publication.

APA stili hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki makaleleri inceleyebilirsiniz:

• APA 7 Formatına Göre Tablo ve Şekillerin Biçimlendirilmesi

• APA Tarzı Kaynak Gösterme ve Referans Listesi Oluşturma

• APA Formatı Nedir? APA Stili Kaynak Gösterme Nasıl Yapılır?

• APA 7. Sürüm ile Gelen En Önemli 8 Değişiklik

Chicago (Turabian) Yayın Stili

Turabian tarzı olarak da bilinen Chicago Yayın Kılavuzu, ilk kez 1906 yılında Chicago Üniversitesi tarafından yayınlanmış bir kaynak gösterme biçimidir. İki tür Chicago sistemi bulunmaktadır. Bunlardan ilki Notlar-Bibliyografya Sistemi (Notes-Bibliography Style) diğeri ise Yazar-Tarih Sistemi (Author-Date Style)dir. Notlar-Bibliyografya Sistemi genellikle edebiyat, tarih ve sanat alanında kullanılıyorken, Yazar-Tarih Sistemi çoğunlukla sosyal bilimlerde kullanılmaktadır.

Chicago Notlar-Bibliyografya Sistemi (The Notes-Bibliography Style)

Chicago Notlar-Bibliyografya Sistemi (The Notes-Bibliography Style); bibliyografya, cilt, baskı kaydı, basım yeri, basım yılı ve yayıncı kuruluş ile sayfa sayısı gibi bilgileri içermektedir ve iki bölümden oluşmaktadır: Metinde gösterilen kaynak için tahsis edilen bir sayı ve dipnot ya da son not. Dipnot, sayfanın alt kısmına bir not eklenmesi suretiyle yapılmakta iken son not metnin sonuna eklenerek gösterilmektedir. Notlar, her makale veya her bölüm için 1 ile başlayarak sırayla numaralandırılmaktadır. Bazen bu bilgilerin sadece bir kısmı dipnotta yer alır ve diğer tüm bibliyografik bilgiler, sayfanın veya ilgili bölümün sonunda listelenir.

Aynı kaynaktan birde fazla alıntı yapılması durumunda, belli kuralların takip edilmesi gerekmektedir. Bibliyografya, alfabetik sırayla verilmelidir ve bazen yazıda geçmeyen diğer kaynakları da referans gösterebilmektedir. Ayrıca kaynakların biçimleri, kaynağın makale, kitap veya web sitesi olmasına göre farklılık göstermektedir.

Chicago not sistemi metin içi kaynak gösterme örneği:

...¹ 1. Wilkinson, Antoinette Miele. 1991. The scientist’s handbook for writing papers and dissertations (New Jersey: Prentice Hall, 1991), 25.

...¹² 12. Wilkinson, The scientist’s handbook for writing papers and dissertations, 25.

Chicago bibliyografya örneği:

• Wilkinson, Antoinette Miele. 1991. The scientist’s handbook for writing papers and dissertations. New Jersey: Prentice Hall, 1991.

Chicago Yazar-Tarih Sistemi (Author-Date System)

Chicago Yazar-Tarih Sistemi (Author-Date System), adından da anlaşılacağı üzere yazar(lar)ın soyad(lar)ı ve atıfta bulunulan eserin yayın yılının ilgili metinde belirtilmesi üzerine kurulu bir yayın ve atıf sistemidir. APA sistemininaksine, Chicago Yazar-Tarih sisteminde, yazar(lar)ın ad(lar)ı ile yayın tarihi arasında noktalama işareti konulması zorunluluğu bulunmamaktadır.

Referans listesi, metin içinde atıfta bulunulan her çalışmanın ilk yazarının soyadına göre alfabetik olarak sıralanmaktadır. Aşağıdaki Chicago kaynak gösterme sistemine ilişkin örnekleri inceleyebilirsiniz:

Chicago yazar-tarih sistemi metin içi kaynak gösterme örneği:

• (Williams 2012, 25)

Chicago yazar-tarih sistemi referans listesi örneği:

• Wilkinson, Antoinette Miele. 1991. The scientist’s handbook for writing papers and dissertations. New Jersey: Prentice Hall.

MLA Yayın Stili

MLA stili, Modern Dil Derneği (Modern Language Association) tarafından oluşturulmuş ve genellikle beşerî bilimler alanındaki çalışmalar için kullanılan bir atıf ve referans yayın sistemidir. MLA stili, ana metnin sonuna alfabetik olarak eklenen yayın listesi ile ilişkilendirilmiş metin içi kısa parantezsel alıntılardan oluşmaktadır.

MLA Stili Metin İçi Kaynak Gösterme

MLA sisteminde metin içi kaynak gösterme, parantez içindeki yazarın soyad(lar)ı ve sayfa numarasından oluşmaktadır ve metnin içine eklenmek suretiyle yapılmaktadır. APA ya da Chicago sisteminde olduğu gibi kaynak gösterilen eserin yayın yılı metin içi atıfta gösterilmemekte sadece sayfa numarası eklenmektedir.

Örnek:

• (Williams and Mason 26–29).

• Williams and Mason claimed that … (26–29).

• According to Williams “……” (Williams 26).

MLA Stili Referans Listesi

MLA referans listesi, metin içinde atıf yapılan her bir çalışmanın ilk yazarının soyadının alfabetik olarak sıralanması şeklinde yapılmaktadır.

Örnek:

• Williams, Max James. The scientist's handbook for academic studies, New York: ABC Publication, 2012.

Çalışmanızın belli atıf sistemine göre biçimlendirilmesine ihtiyacınız mı var? Proofreader ve editörlerimizle hemen iletişime geçin!

Best Edit & Proof’un deneyimli editör ve uzman redaktörleri, çalışmanızı en uygun akademik ton ve üslupla denetleme ve düzeltmeyi amaçlamakta ve araştırma ya da makalenizin yayına kabul edilme şansını artırmayı hedeflemektedirler. Çeşitli disiplinler altında kategorize edilmiş çeşitli alanlarda İngilizce metin düzeltme ve redaksiyon hizmetlerisunmaktayız. Kapsamlı bilgi ve uzmanlığımızla, çalışmanız için en doğru tonu ve stili bulmanıza yardımcı olacağız.

Çalışmalarınızın gerekli formatta biçimlendirilmesine, deneyimli proofreader ve editörlerimizin APA, MLA veya Chicago/Turabian gibi stillerde ya da ilgili yönergelerde açıklandığı gibi yazılarınızı biçimlendirmelerine ve doğru formatı belirlemelerine ihtiyacınız varsa, hemen bizimle iletişime geçin. Best Edit & Proof'ta, proofreader ve editörlerimiz her tür akademik makaleyi özenli bir şekilde düzenlemekte ve gerekli formata dönüştürmektedir. Makalenizi yayınlayacağınız derginin yayın rehberini bizimle paylaşmanız yeterli. Gerisini editörlerimiz halledecek ve çalışmanızı yayına hazır bir şekilde size sunacaklardır. Kullanıcı dostu web sitemiz ve oldukça basitleştirilmiş sipariş ara yüzümüz aracılığıyla çalışmanızı hemen bizimle paylaşabilirsiniz.

Deneyimli proofreader, editör ve İngilizce dil uzmanlarımızın çalışmanızın İngilizce akademik tonunun ve tarzının iyileştirilmesi için projeniz üzerinde çalışmasını istiyorsanız, web sayfamızın Fiyat Teklifi Al linkini tıklayarak siparişinizi oluşturabilirsiniz. Takibi oldukça kolay! İngilizce makalenizi ya da çalışmanızı göndermek ve işlemi tamamlamak yalnızca birkaç dakika sürmektedir. Sürecin nasıl işlediğini görmek için buraya tıklayın.

İngilizce metin düzeltme ve redaksiyon hizmeti için desteğe ihtiyacınız varsa, bizimle iletişime geçin. Ayrıca doğrudan destek almak için bize e-posta gönderebilir veya web sayfamızda yer alan 7/24 canlı destek modülünü kullanabilirsiniz.

İngilizce editing ve proofreading hizmetleriyle ilgili güncel bilgi ve haberlere ulaşmak için Twitter, LinkedIn,Facebook, Instagram, ve Medium hesaplarımızı takip edebilirsiniz.

Diğer makaleleri okumak için tıklayınız.

‘‘Yayınların izinsiz ya da usulüne uygun atıf yapılmaksızın kullanılması ya da kopyalanması telif hakları ihlali anlamına gelmektedir. Makaleyi, link vermek suretiyle paylaşabilirsiniz.’'